عمقی‌شدن کاربری زمین در بهره‌برداری‌های کشاورزی روستایی؛ مؤلفه‌ها و تعیین‌کننده‌ها

author

  • عباس امینی دانشیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشکده علوم جغرافیایی و برنامه‌ریزی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.
Abstract:

عمقی‌سازی، به معنای افزایش بهره‌وری زمین و فزونی عملکرد در اثر کنش‌های انسانی است. باوجود چالش بالقوه ناپایداریِ کاربری زمین، عمقی‌سازی رویکرد اصلی توسعه کشاورزی و پاسخ به نیازهای فزاینده غذایی بشر و نیز سنجه‌ای برای تحلیل کارایی کشاورزی است. مطالعه حاضر به ارزیابی و تحلیل عمقی‌شدن کشت لوبیا در منطقه روستایی خرمدشت شهرستان خمین می‌پردازد. نمونه آماری، 183 بهره‌بردار لوبیاکار منطقه بوده و داده‌های موردنیاز با عملیات میدانی گردآوری شد. روایی ابزار گردآوری، محتوایی و پایایی آن با انجام مطالعه مقدماتی و آزمون‌های آماری، ارزیابی و تأیید شد. مقیاس‌سازی برای سنجش عمقی‌شدن، براساس مؤلفه‌های تخصصی شدن کشت، اندازه نسبی سطح بهره‌برداری، سطح بهره‌وری، ضریب مکانیزاسیون و فشردگی دوره آیش، با رویکرد تحلیل عاملی و ترکیب خطی وزنی نرمال انجام شد. بر اساس یافته‌ها، باوجود سطح بالای زیرکشت لوبیا در منطقه، میزان عمقی‌شدن در نزدیک به 98 درصد از بهره‌برداری‌ها کمتر از حد متوسط و تنها در بین 2/2 درصد از بهره‌برداران بیش‌ازحد متوسط بوده است. گرچه به لحاظ فنی و در مقایسه با بهره‌برداری‌های عمقی‌تر، امکان دستیابی به فشردگی بیشتر در آینده برای نظام‌های کمتر عمقی آسان‌تر است، اما عمقی‌شدن کمتر کاربری زمین لزوماً به معنی توسعه و افزایش معنی‌دار عملکرد در آینده نیست. در همین رابطه، تحلیل تفاوت‌های کاربری زمین بین سطوح مختلف عمقی‌شدن در رابطه با متغیرهای مختلف نشان داد درحالی‌که عمقی‌شدن به واگرایی شدید عملکرد و راندمان اقتصادی در بین بهره‌برداری‌های منطقه موردمطالعه انجامیده، ضعف سیاست‌گذاری و مدیریت کلان کشاورزی در این زمینه نیازمند درنگ و برنامه‌ریزی‌های سنجیده‌ای در آینده است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

سیستم‌های عمده تغییر کاربری زمین در کشاورزی استان فارس

درک و فهم تغییرات کاربری زمین در طول زمان برای توانمند ساختن سیاست‌گذاران در تصمیم‌گیری‌ها لازم است تا در جهت طراحی و اجرای سیاست‌های مداخله گرانه ای پیش روند که سازگار با شرایط محلی هر منطقه و با توجه به اهداف اقتصادی، اجتماعی و زیست‏محیطی توسعه پایدار روستایی باشد. لذا شناسایی و معرفی شیوه‌های جدید و پایدار کاربری زمین و حرکت به سمت آن‌ها ضروری است.هدف این پژوهش مقایسه سیستم‌های ...

full text

الزامات و ضرورت های برنامه ریزی کاربری زمین در سکونتگاه های روستایی شهرستان رودبار

مدیریت توسعه یک ناحیه بر پایه شناخت امکانات و منابع محلی و بکارگیری منطقی آن­ ها در جهت رسیدن به اهداف یک برنامه استوار است. آینده نگری و برنامه ­ریزی بعنوان ابزار مدیریت، همواره از نتایج مطالعات و پژوهش­ های ناحیه­ ایی بهره می­ گیرد تا شرایط مطلوب را برای تصمیم گیری بلندمدت و کوتاه مدت فراهم سازد. در این بین تفکر مبتنی برآمایش سرزمین، مدیریت بر منابع یک ناحیه را از نظمی برخوردار خواهد کرد که ت...

full text

ارزیابی سازگاری کاربری زمین در سکونتگاه‌های روستایی مقصد گردشگری (مطالعه موردی: شهرستان بینالود)

یکی از وظایف اصلی و مهم برنامه­ریزان در نواحی روستایی، تخصیص زمین به کاربری­های گوناگون باتوجه به نقش و کارکرد و میزان تأثیرگذاری هر کدام از کاربری­ها بر یکدیگر است. در واقع هدف نهایی برنامه­ریزی کاربری اراضی ایجاد نوعی تعادل زیست محیطی و برقراری عدالت اجتماعی در روند پیشرفت و آبادانی نواحی سکونتی است و باید به اهداف کیفی همچون امنیت، سازگاری، منظر و چشم‌انداز و احساس وابستگی به محیط نیز پاسخ گ...

full text

الزامات و ضرورت های برنامه ریزی کاربری زمین در سکونتگاه های روستایی شهرستان رودبار

مدیریت توسعه یک ناحیه بر پایه شناخت امکانات و منابع محلی و بکارگیری منطقی آن­ ها در جهت رسیدن به اهداف یک برنامه استوار است. آینده نگری و برنامه ­ریزی بعنوان ابزار مدیریت، همواره از نتایج مطالعات و پژوهش­ های ناحیه­ ایی بهره می­ گیرد تا شرایط مطلوب را برای تصمیم گیری بلندمدت و کوتاه مدت فراهم سازد. در این بین تفکر مبتنی برآمایش سرزمین، مدیریت بر منابع یک ناحیه را از نظمی برخوردار خواهد کرد که ت...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 10  issue 2

pages  276- 293

publication date 2019-08-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023